Գա-յո՜....Գա-յո՜....

Մանկությանս ընկերուհու՝5 տարի առաջ մահկանացուն կնքած ձորագէսցի Գայանե Վ.Սարգսյանի հիշատակին

Քո բոլոր նկատառումներն ու հիասթափությունները մշտապես հաստատվում են՝նաեւ տարիներ անց....Ինչքան լավ էիր հասկանում մարդկանց, ու քո կանխատեսումներում չէիր սխալվում, եւ կարողանում էիր տարբերել լավը՝վատից, թացը՝չորից:Միայն մեկ անգամ սխալվեցիր՝մի հարցի առնչությամբ, որովհետեւ հավատացել էիր ինչ-որ մեկի ապակողմնորոշող ձայնին, ու հետո խոստովանեցիր, որ սխալվել էիր քո ենթադրության մեջ:Ու ինչքան էիր դառնանում, երբ թիկունքից հարված էիր ստանում շատ անսպասելի տեղից, ու հետո հիասթափությունդ կիսում էիր...Քո վերջին երազանքը ծովն էր, ու երեւի թե ծովն էլ խաղաղեցրեց հոգիդ՝նախքան հավերժի ճամփան բռնելը, ու հենց ծովից էլ մի լուսանկար զետեղեցիր համացանցում՝ծովի ալիքների մեջ, ձեռքդ պարզած, հայացքդ՝կարծես իրավիճակիդ հետ հաշտված:

Դեռ մանկուց այնքան էր ներաշխարհդ զգայուն, որ 8-10 տարեկան հասակում քո մանկական հոգու վրա մեծի հոգեբանությամբ էիր զգում երիտասարդ մորեղբորդ՝ձորագէսցի Ռուդիկի ողբերգական մահը՝սովետական զինված ուժերում/1960-ականներին/,որ սգում էիր բացեիբաց, իսկ մենք՝քո հասակակակից մանուկներս ի վիճակի չէինք այն ժամանակ խորությամբ ընկալել քո մեծ ցավը, որ երեւի թե փոխանցվել էր մեծերից լսած զրույցներից:Դու ժամանակից շուտ հասցրիր հասունանալ ու հասուն մարդու նման տառապել.երիտասարդ տարիքում արդեն ստիպված էիր ուսերիդ անտրտունջ կրել ընտանիքի հոգսը, երիտասարդ տարիներդ նվիրել անկողնուն գամված մորդ խնամքին, այնուհետ՝սիրելի կողակցից զրկված հորդ խնամքը հայտնվեց քո ուսերին՝արդեն 1990-ականներին:Ու քո անձնական կյանքը զոհաբերվեց նրանց այնքան ժամանակ, քանի դեռ ողջ էին:Ներիր, որ տարիներ առաջ ստիպված էի մերժել հրավերդ՝տարեդարձդ նեղ-մտերիմ շրջապատում, քո մերձավորների հետ կազմակերպված ռեստորանային խնջույքին մասնակից լինելու, որովհետեւ այդ ժամանակ էլ ես էի հոգսաշատ, ու չէի ցանկանում արդեն հիվանդության շեմին գտնվող հորս թողնել առանց խնամքի/առավել եւս, որ ամիսներ առաջ էլ մայրս էր մահացել, ու նա կրկնակի վշտի մեջ էր/:Չնայած ինձնից մի քանի ամսով փոքր էիր, բայց՝լավագույն խորհրդատու էիր ինձ համար.այնպես, ինչպես կյանքի մեծ դպրոց անցած մեկը, ու երեւի դրա համար՝ծնողներս քեզ վերաբերվում էին ինչպես հարազատի, խրախուսում մեր ընկերությունը/երբ այցելում էիր մեր տուն, հայրս գալիս էր ողջունում, կատակներ անում ու ասում՝,,Դե ես գնամ, ձեզ չխանգարեմ, դուք հանգիստ զրուցեք,,/:Այն բացառիկ մտերիմներից էիր, որ ինձ դիմում էր ,,Գայո,,.ու Ձորագէսում էլ, հետագայում, երբ մեր ընտանիքը տեղափոխվեց Կիրովական, նաեւ Կիրովականի բնակարանի լուսամուտի կամ պատշգամբի տակ կանգնում էիր ու ձայն տալիս.,,Գա-յո՜...Գա-յո՜,,:Նույնն էլ ես էի՝մանուկ հասակում, Ձորագէսում ձեր շենքի առջեւ էի քեզ այդպես ձայն տալիս:

Թող Աստված հանգստություն պարգեւի խռովված ու փոթորկուն հոգուդ, եւ քո բաժին արեւը բաշխի քեզ միշտ սիրով հիշող հարազատներիդ, մտերիմներիդ, որոնց համար շատ անսպասելի էր կյանքից քո հեռանալը՝հանկարծահաս, բայց՝տարիներ շարունակ մեջդ գաղտնաբար դավադրություն հյուսած հիվանդության արդյունքում, որ հավանաբար ձեռք էր բերվել 90-ականների տնակային ծանր պայմաններում ապրելու, աշխատանքային ոչ բարվոք պայմաններում տարիներ շարունակ աշխատելու պայմաններում:

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Ողբանք մեռելոց, կոչենք ապրողաց

Դեբեդ-Կասկադ ՀԷԿ-ի/Ձորագէս ավանում գտնվող/ անձնակազմի՝9 անդամներից բաղկացած մի ցուցակ ներկայացնող/ՀԷԿ-ի նախկին տնօրեն Լեւոն Սաֆարովի գլխավորությամբ, մի շա՜տ հին ու լավ խունացած փաստաթուղթ/1959թ․մայիսի 2-ին արված շնորհավորական ուղերձով/,վկայում է, որ այսօր լուսահոգի ծնողներիս հարսանիքի 60-րդ տարեդարձն է։Մորս փաստաթղթերի ուսումնասիրությունից էլ պարզեցի, որ այդ փաստաթղթից մեկուկես ամիս անց՝նույն  Սաֆարովի կողմից աշխատանքից ազատվել է մայրս՝իբր հաստիքի ժամանակավոր լինելու պատճառաբանությամբ․մինչդեռ աշխատանքային գրքույկում որեւէ նշում չկա, որ այդ աշխատանքը՝տեխնիկական տերմինների թարգմանություն ռուսերենից հայերեն, եղել է ժամանակավոր։Մի խոսքով՝մարդու իրավունքների խախտումը՝ Սովետից մինչեւ մեր օրեր, ,,ցեղական կարգով,, գնում է մեր ընտանիքում։1991թվին էլ ինձ էին դատարանում աշխատանքից ազատել՝իբր հաստիքի ժամանակավոր լինելու կապակցությամբ/որի առթիվ առանձին հոդված ունեմ/, բայց այդ օրերին վրա հասած անկախության արդյունքում՝արդարադատության նոր նախարարի շնորհիվ մեկ ամիս անց՝վերականգնվեցի աշխատանքում․գրասենյակի գործավար։Ինչ խոսք՝տնտեսգիտական բարձրագույն կրթություն ստացած մայրս չի պայքարել իր ախատանքային իրավունքների համար, նախընտրելով զբաղվել իմ խնամքով, եւ միայն 2 տարի անց, երբ դարձել եմ երկու տարեկան, 1962 թվին կրկին աշխատանքի է անցել ՀԷԿ-ում՝արդեն նոր տնօրեն Գարեգին Թորոսյանի հրամանով․մի քանի տարի աշխատելով որպես գծագրող, այնուհետ՝հաշվետար, մինչեւ 1965 թիվը, որից հետո սեփական դիմումի համաձայն ազատվել է, քանի որ տեղափոխվել ենք Կիրովական,ու ինքն էլ աշխատանքի է անցել նախ՝Ավտոգենմաշ գործարանում,այնուհետ՝քիմմանրաթելերի գործարանում, որտեղ էլ հորս նոր աշխատանք էին տվել։

Ճակատագրի հեգնանքով՝1960-ականներին էլ հորս էին հանիրավի հալածել ու հեռացրել աշխատանքից, սակայն վերջինս ,,Պրավդայի,, զորավոր միջամտությամբ եւ մասնավորապես՝նրա նախկին սեփական թղթակից Գուրգեն Առաքելյանի/որ հետագայում դարձավ կուլտուրայի մինիստր/հոդվածի շնորհիվ կարողացել է արդարացվել եւ առաջ քաշվել նոր աշխատանքի․իսկ մեղավորները պատժվել են․․․

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ