Ով էր Նիկոլը՝2006թվին

 2006թվի նոյեմբերն էր։Քաղաքական դաշտում նոր-նոր հայտ ներկայացնող Նիկոլ Փաշինյանն ու ,,Այլընտրանք,, նորաստեղծ միությունից Բաբկեն Արարաքցյանը եկել էին Վանաձոր։Նիկոլը դեռ խմբագիր էր՝,,Հայկական ժամանակի,, խմբագիրը։Դեռ ուրախ-զվարթ էր,  մեկ-մեկ ծիծաղում էր, ժպտում, էսպես մթնդած չէր։Մի բազմահարկ շենքի բակում մի քանի մարդ էր հավաքվել․ես էի, լուսահոգի հայրս էր, ,,Իրավունքի,, Ռուսլանն էր, նախկին ոստիկան Արթուրը ու էլի մի քանի հոգի /երեւի թե ,,Արցախ,, պուրակում չէին հավաքվել, որովհետեւ հույս չկար, որ շատ մարդ կհավաքվի․կամ էլ ով գիտի, կարող է էն ժամանակվա քաղաքապետ Դարբինյանն էր էլի պուրակում հանրահավաքներն արգելել/։Գնացել էի, որ Նիկոլին բողոքս հանձնեմ առ այն, որ ,,Փակագիծ,, թերթը դավադրաբար չի վճարում իմ եւ այլ աշխատողների աշխատավարձերը/դրանից առաջ մյուս աշխատողներն էլ ասուլիս էին արել ու բողոք ներկայացրել դատախազություն/։,,Քեզ էլ ա քցե՞լ,,-ծիծաղելով ասեց Նիկոլն ու ինքն էլ․․․․,,քցեց,,․բողոքը խոստացավ տպել, բայց՝ չտպեց։Մի քանի օր զանգում էի խմբագրություն, ասում էր՝ոնց, դեռ չի վճարե՞լ, լավ, հլա դու տես դրան․․․

Բողոքս նաեւ ,,Առավոտին,, ուղարկեցի․,,Առավոտը,, տպեց, ու հաջորդ օրը ,,Փակագծի,, խմբագիրն ուղարկեց գումարը, ես էլ գրավոր շնորհակալություն հայտնեցի թերթի լրագրող, լուսահոգի  Նաիրա Մամիկոնյանին։Հետո որոշ ժամանակ անց՝սկսեցի թղթակցել ,,ժամանակ-Երեվան,, թերթին, որի խմբագիր Արման Բաբաջանյանն այն ժամանակ ,,քաղկալանավոր,, էր համարվում․բայց՝դա արդեն այլ թեմա է։

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ,Վանաձոր, բլոգեր

Աստված էլ ,,բեթարից,, ազատի

 Վանաձորի ռուսական ուղղափառ եկեղեցու մոմավաճառ տիկին Տանյան, չնայած պատկառելի տարիքին, պահպանել է հոգու էլ, մարմնի էլ առույգությունն ու կորովը։Նրան, ինչպես սովորաբար, հայտնաբերեցինք ընթերցանության մեջ խորասուզված։Մեզ տեսնելուն պես սկսեց պատմել այն, ինչն իրեն մեծագույն զարմանք էր պատճառել, բայց, համեմատելով այսօրվա պատերազմական իրավիճակի հետ, մխիթարություն էր զգում։,,Երբ համեմատում ենք 21 թվի Ռուսաստանի վիճակի հետ, էսօրվան փառք ենք տալիս, պատկերացնու՞մ եք, այն կարգի սով է եղել, որ անգամ՝ոմանք իրենց երեխաներին են կերել, մարդակերներ են եղել այդ տարիներին։Հիմա, փառք Աստծո, սով չկա, հացն առատ է, տես  թե ինքան շատ հացի փռեր ու խանութներ կան,,-նկարագրում է իմ զրուցակիցն ու աղոթում, որ Աստված էլ ավելի վատ վիճակ չբերի ժողովրդի գլխին, բայց՝պատերազմից վախենում է․,,Մենակ թե պատերազմը դադարի, այդքան շատ զոհեր կան․․․․ինչ ես կարծում ,հաշտություն կլինի՞,,։

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Ինչ են ասում պատմական արխիվները՝1992թվի պատերազմական գործողությունների մասին

 Անձնական արխիվներիս մեջ գտա մի հոդված, որ կարող է այսօրվա պատերազմական իրավիճակի համար խիստ արդիական լինել․հոդվածը՝,,Շուշի, այլ կերպ չէր կարող լինել,, գրվել է 2008թվին,,Եթեր,, շաբաթաթերթում/հեղինակ՝Յանա Ավչիյան/,այդտեղ շարադրվել են գրող-հասարակական գործիչ, արցախյան ակունքներին մոտ կանգնած Զորի Բալայանի մտքերը՝1992 թվի Շուշիի դեպքերի մասին, եւ  որոշեցի դրանից մի հատված արտատպել ,,Պատմաքաղաքական,, բլոգում, բայց քանի որ բլոգիս մուտքը արգելափակված է՝չգիտես ինչու եւ ում կողմից, ուստի որոշեցի այն զետեղել սույն բլոգում։

,,Փետրվարի վերջին մենք ազատագրեցինք Խոջալուն։Ավելի ճիշտ՝չենք էլ ազատագրել։Խոջալուն, Կրկժանը, Մալիբեյլին, Շուշին, Աղդամը մեզ համար պարզապես կրակակետեր էին, իսկ կրակակետերը, պատերազմական բոլոր կանոնների համաձայն, պետք է ոչնչացնել։Հենց դա էլ մենք արեցինք։Դա անհրաժեշտություն էր։Ապրիլի վերջին որոշվեց ձեռնամուխ լինել Շուշիի ազատագրմանը Արկադի տեր-Թադեվոսյանի՝Կոմանդոսի ղեկավարությամբ։Նա էր գլխավորելու ամբողջ գործողությունը։Բոլոր զեկույցները հասնում էին գլխավոր շտաբ, որտեղ Սերժ Սարգսյանն էր։Դա կապի տարբեր միջոցներով հագեցած մի սենյակ էր Ստեփանակերտի կենտրոնում՝կուսակցության քաղկոմի շենքում։Հետո զեկույցները հասնում էին Երեվան՝Վազգեն Սարգսյանին։Գերագույն գլխավոր հրամանատար Լեվոն տեր-Պետրոսյանն այդ ժամանակ գտնվում էր Իրանում, որտեղ էլ իմացավ Շուշիի ազատագրման մասին։Գործողությունների ծրագիրը նրանից թաքցրել էր անգամ Վազգեն Սարգսյանը։Տեր-Պետրոսյանը դեմ էր Շուշիի գործողությանը, բայց դա այլ հարց է,,։

,,Եթեր,, շաբաթաթերթ,8 մայիսի 2005թ․

Սատարենք արցախահայությանն՝ինչով կարող ենք

 Լուսահոգի Քնարիկ Պապիկյանը/Կիրովականի քիմմանրաթելի գործարանի նախկին երկարամյա ինժեներ, շախմատիստ-թենիսիստ/, երեխաներ շատ էր սիրում, բայց՝հնարավորություն չունեցավ մայրության բերկրանք զգալ, անձնական երջանկություն ունենալ, եւ ափսոսում էր, որ սոցիալական պայմանները թույլ չտվին, որ գոնե երեխա որդեգրեր։Բայց,երբ բարեգործական կազմակերպությունները երբեմն ասում էին, որ իրենք տվյալ պահին միայն մանկական հագուստ են բաժանում որպես մարդասիրական օգնություն ՝կարիքավորներին, չէր հրաժարվում, վերցնում էր, մտածելով, որ դրանք մի օր որեւէ կարիքավորի կհանձնի։Ցավոք, չհասցրեց իր այդ երազանքն էլ ի կատար ածել։Եվ ահա, օրերս հայտարարության մեջ կարդալով, որ պահանջվում են օգնության հագուստներ՝հատկապես մանկական, Արցախից եկած հայ փախստականներին հանձնելու համար, սիրով սկսեցինք մաս-մաս փոխանցել այդ մանկական հագուստները՝տարիների ընթացքում Քնարիկի մոտ կուտակված․բարեբախտաբար, դրանք խնամքով պահպանվել են։Հուսանք, որ հիմա Քնարիկի հոգին հանգստություն կգտնի երկնքում, իսկ մանկական հագուստներն էլ կհասնեն ըստ պատկանելույն։Կոչենք ապրողաց, ողբանք մեռելոց, սատարենք արցախահայությանը՝ինչով կարող ենք։

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ, Վանաձոր, ազատ լրագրող-բլոգեր

,,Դե մեր Ձորագէսն ուրիշ ա, էլի,,

8 սեպտեմբերի,2020թիվ.լուսահոգի մայրս կդառնար 87 տարեկան, ու այդ առթիվ այցելեցինք մեր եւ նրա ծննդավայր Ձորագէս/այդքան մոտ եւ այդքան հեռու/:Ճանապարհին հասկացանք, որ իսկական երջանկությունն այն է, երբ Ալավերդի գնացող միկրոավտոբուսը հայ-հայ ուզում է շարժվի, ու ձեռքով հասկացնում ես, որ կանգնի, ուրախանում ես, որ մի ,,փափախ,, ուղեվորի տեղ կա, ու համ քեզ է օգուտ, համ՝վարորդին:Ու անմիջապես հասկանում ես, որ ռուսական եկեղեցու մոմավաճառ Տանյայի բարեմաղթանքն ու ,,բարի ճանապարհը,,՝քեզ ուղղված, անմիջապես հասել են Աստծուն:Կես ժամում անփորձանք հասանք Ձորագէս, շնչեցինք մաքուր օդը. լսեցինք գետի ջրերի կարկաչը, մայրուղու վրա գտնվող հին ու նոր կամուրջների հատման կետում կանգնած՝հիացանք բնությամբ, եւ հպարտությամբ մտածեցինք, որ նոր կամրջի կառուցման գործում իմ ու Իտալիայում բնակվող ազգականուհի Եվա Պապիկյանի լուման էլ կա.ինքը կամուրջը տարբեր դիրքերից նկարեց՝2013թ. իմ խնդրանքով, ես էլ կից հոդվածս տեղադրեցի ու տարածեցի համացանցով.մինչ այդ՝կամրջի վերաբերյալ ահազանգ-հոդվածներս  առանց լուսանկարների էին: 

Հին ու նոր կամուրջների հատման տեղում կանգնած՝մտածեցի, որ նոր կամրջի կառուցումով, փաստորեն, ողջերը զատվեցին մեռյալներից, ու հին կամուրջը՝նորի հարեվանությամբ ու ճաղերը հիմնովին թափված, ծառայում է որպես գերեզմանատուն տանող ճանապարհ.թերեւս, այն հետագայում համարվի որպես պատմամշակության արժեք, որովհետեւ դրա համար բոլոր հիմքերն ունի.Աստված գիտե/մեկ էլ երեւի հին ձորագէսցիները/, թե երբ է հին կամուրջը կառուցվել:

Այցելեցինք հարազատների շիրիմներին/այստեղ անգամ գերեզմանային լռությունն է հոգեհարազատ դարձել, ու մշտապես մնում է հիշողությանդ ծալքերում/:Այնուհետ ,,մի կտոր հաց,, կերանք փեսա Արոյի ընտանեկան ,,Բեսեդկայում,,/զարմուհի Մելանյայի արդար ձեռքով պատրաստված/, ունկնդրեցիքն Արոյի ու Կարենի/ոչ Գիլոյան, այլ՝Գալոյան/սրամտությունները/,,Էն դիմացի քարափը վարձով եմ տալու,,-սրամտեց Արոն, ով 2003թ.նախագահական ընտրությունների ժամանակ մի քանի օրով թե ժամով ,,քաղբանտարկյալ,, էր դարձել՝ընտրություններին մասնակից այլ ընդդիմադիրների հետ/:Բացօթյա տաղավարում գտնվող ինտերնետ-կապով զրուցեցինք կրտսեր սերնդի զարմիկ-զարմուհիների հետ/որը Ղրիմում, որը՝Մոսկվայում/:Ու կարոտներս Ձորագէսից առած, բայց միշտ կարոտած՝հեռացանք՚կրկին վերադառնալու երազանքով:Ու այդ կարոտն զգացինք նաեւ Մոսկվայից սկայպով խոսող Հասմիկի աչքերում:Հետո հասկացանք, թե ինչու է հին ձորագէսցի, վանաձորաբնակ նախկին դեղագործ, ինքնուս ասմունքող Աիդա Միքայելյանը/ոսկե մեդալով դպրոցն ավարտած/, պոետիկ խառնվածքով, միշտ ասում.,,Վայ իմ Ձորագէս ջան, ոնց եմ կարոտել....դե մեր Ձորագէսն ուրիշ ա , էլի,,:

...Հեյ գիտի ժամանակներ....Սովետական տարիներին՝60-70-ականներին, ձորագէսցին անգամ Կիրովականի ու Երեվանի հետ էր հեռախոսավարուհիների միջոցով շփվում/հեռախոսավարուհիներն աշխատում էին ՀԷԿ-ում/, իսկ հիմա ինչ Կիրովական, ինչ Երեվան....ձորագէսցին հիմա անգամ արտասահմանի հետ է ինքնուրույն շփվում՝համակարգչով ու տեսակապով, ոչ միայն հարազատների ձայնը լսելով, այլեւ՝տեսնելով:Դառնանք ողորմին տանք հեռախոսավարուհիներ Սոխակին, Երանին, Սիրունին եւ Ձորագէսի հին ու նոր այլ մեռյալներին....Ի դեպ, Ձորագէսի շիրմատունն  այս տարի 3 հանգուցյալներով համալրվեց.նրանցից վերջինը Վիկտոր Սուրենի Ավագյանն էր....

Այս համատեքստում նշենք՝հերթական անգամ, որ տեղին կլինի, եթե կառավարությունը պետական միջոցների հաշվին բոլոր համայնքների գերեզմանատներում պահակի-հնձվորի հաստիքներ ունենա/այդ հարցը տարիներ առաջ խորհրդարանում բարձրացվեց ՕԵԿ-ի կողմից, բայց՝այդպես ծրագիր էլ մնաց/:

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Ողբանք մեռելոց, կոչենք ապրողաց

Օրերս տեղեկացա, որ երեվանաբնակ հարազատներս որոշել են մեզ անակնկալ մատուցել եւ Ձորագէսում հուղարկավորված ծնողներիս աճյունին շիրմաքար տեղադրել:

Շնորհակալություն մորաքրոջս՝Լամարային, նրա որդի Դավիթ Զախարովին եւ դուստր Մարգարիտային՝Իտալիայում բնակվող, այդ առթիվ ֆինանսական  հարցերը կազմակերպելու/հովանավորելու/, իսկ ձորագէսցի Արտյոմ Սմբատյանին ՝15-օրյա կարճ ժամկետում շիրմաքարի պատրաստման եւ տեղադրման հարցերը կազմակերպելու համար/,,Գործն է անմահ, լավ իմացեք, որ հիշվում է դարեդար,,՝Հովհ.Թումանյան.հիշեցնենք, որ Արտյոմ Սմբատյանը վերջերս Ձորագէսում,անկախությունից հետո առաջին խաչքար-հուշարձանի պատրաստում էր  կազմակերպել-հովանավորել/:

....Ցավով ուզում եմ հիշատակել, որ 2009թ.մահկանացուն կնքած մորս եւ 2013թ.մահացած հորս աճյունները մինչ այդ միայն երկշարք բորդյուրապատված էին եւ սալիկապատված՝ամերիկաբնակ հարազատներիս՝Նաիրայի եւ Սամվելի,ինչպես նաեւ՝Իտալիայում բնակվող զարմուհի Մարգարիտա Զախարովայի ֆինանսական աջակցությամբ:Բորդյուրապատման ու սալիկապատման աշխատանքները կատարել էր ձորագէսցի լուսահոգի քարագործ վարպետ Արամ Ղարիբի Գալոյանը, ում հետ բանավոր պայմանավորվածություն էինք ձեռք բերել, որ 2010թ.գարնանն էլ գերեզմանաքարը պատրաստեր, սակայն վերջինս ,ցավոք, դժբախտ դեպքի զոհ դարձավ, եւ Ձորագէսում, փաստորեն, քարի արտադրամասը փակվեց, ծնողներիս աճյունին գերեզմանաքար տեղադրելու գործն էլ հետաձգվեց՝հանգամանքների բերումով.նաեւ՝սոցիալական գործոնն էր դեր խաղում այդ գործում:

....Ողբանք մեռելոց, կոչենք ապրողաց....

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ,Վանաձոր

Խոսք հիշատակի

83 տարեկան հասակում մահացավ Վանաձորի քիմիագործների տնակային ավանի 31 տարվա բնակիչ, 1937թվի բռնադատվածի ժառանգ, միայնակ-անժառանգ թոշակառու Քնարիկ Երվանդի Պապիկյանը։Երկար տարիներ աշխատել է Կիրովականի քիմմանրաթելի գործարանի կենտրոնական լաբորատորիայում՝տեխնիկ, ինժեներ։Աշխատանքին զուգահեռ զբաղվել է շախմատով, թենիսով։Մինչ առողջական վիճակի վատացումն զբաղվել է ակտիվ հասարակական-քաղաքական կյանքով, եղել է ընտրական գործընթացների ակտիվ անդամ՝հանձնաժողովներում։,,ժառանգություն,, կուսակցության անդամ էր, 2008թվի նախագահական ընտրություններին կանգնած էր ՀԱԿ-ի կողքին, բայց՝խնամքով պահպանում էր նաեւ սովետական տարիներին ստացած կոմունիստական վկայականը, երբ միակուսակցական համակարգի կոմունիստ-ակտիվիստ էր։Կենդանիների ջերմ պաշտպան էր, ու թե գործարանում աշխատելիս, թե երկրաշարժից հետո տնակում ապրելիս մայրական խնամք էր տանում շների ու կատուների հանդեպ։Անսահման հավատացյալ էր եւ Աստվածասեր, սիրում էր կիրակի օրերը հաճախել եկեղեցի՝մոմավառության, իսկ փոքրիկ տնակ-կացարանում ուներ հատուկ անկյուն՝սրբապատկերներով ու մոմերով, խաչերով զարդարված։

Մանկուց որբ մեծացած Քնարիկ Պապիկյանի սոցիալ-կենցաղային խնդիրներին, մարդկայնությանն ու բարությանը, ստեղծագործական աշխարհին վերաբերվող ավելի քան 20 հրապարակումներով ենք հանդես եկել վերջին 2 տարում․թե բլոգում, թե ֆեյսբուքում։Իսկ 2002թվին՝առաջին անգամ, ,,Առավոտ,, թերթում՝,,Կարկուտը ծեծած տեղն է ծեծում,, հոդվածով/երբ վերջինս խնդրել էր բարձրաձայնել իր կենցաղային խնդիրները/։

Չնայած տարեց հասակին, Պապիկյանը դեռ երկար կապրեր, եթե չլիներ երկրում հայտարարված արտակարգ ռեժիմը, ու նա պարզապես չդիմացավ ,,տանը մնալու,, եւ ,,ինքնամեկուսանալու,, պահանջներին, կորցրեց ինքնատիրապետումը՝դեպրեսիայի հետեվանքով, որի հետեվանքն էլ եղավ ոտքի վնասելն ու դրա հետեվանքով անշարժունակ դառնալը։Նրա հոգին ազատության էր ձգտում, որ ստացավ, ցավոք, մահից հետո։Այս ամենի հետ մեկտեղ՝Պապիկյանը վերջին 31 տարվա սոցիալական ծանր պայմանների զոհ դարձավ/մանավանդ, որ վերջին 8 տարում ապրում էր ամենաանտանելի պայմաններում՝ջրատար ու կոյուղատար համակարգից զրկված, ու ստիպված էր տարիներ շարունակ ջուր կրել, դրա հետեւանքով անվերջ սայթաքումներ ունենալ՝դրանից բխող հետեվանքներով/։Լինելով ազատատենչ հոգու տեր, չէր ցանկանում տեղափոխվել ծերանոց կամ՝խնամքի տուն։,,Ես էստեղ կմեռնեմ, բայց ծերանոց չեմ գնա․կամ թող ինձ տուն տան՝թեկուզ սոցիալական բնակարան, կամ՝էստեղ էլ կապրեմ էնքան, ինքան Աստված կամենա,,։Հիշեցնենք, որ նրա տնակը՝հարակից այլ տնակների հետ, 8 տարի առաջ զրկվել էր կոյուղատար համակարգից, քանի որ քաղաքային նախորդ իշխանությունները ներքեւի թաղամասում տարածք էին վաճառել, ու դրա հետեվանքով վերին թաղամասի բնակիչները զրկվել էին ջրատար համակարգից էլ, կոյուղատար համակարգից էլ/տարիներ շարունակ՝որեւէ պատգամավոր չի այցելել այս թաղամաս՝հետաքրքրվելու ,,ֆուխարայի,, հալով/։Հիշեցնենք նաեւ, որ Պապիկյանին հատկացված բնակարանը՝,,Տարոն,, թաղամասում 90-ականներին կառուցված, հանձնվել էր շահագործման սոցիալ-կենցաղային աղաղակող թերություններով, ուստի բնակիչները հրաժարվում էին տեղափոխվել այնտեղ, շարունակելով ապրել տնակում/խնդրի կարգավորման նպատակով 98-ի իշխանափոխությունից հետո հանձնաժողովներ կազմվեցին, քննարկումներ եղան Լոռու մարզպետարանում, բայց՝խնդիրը թերեւս չլուծվեց, իսկ թե շինարարների կողմից թերությունները շտկելու առթիվ պայմանագրեր քանի բնակիչ կնքեց՝այլ խնդիր է․փաստ է այն, որ Պապիկյանը չկնքեց պայմանագիր, նախկին քաղաքապետի հետ էլ տհաճ խոսակցություն ունեցավ։Մեր հետ զրույցում նա պատմում էր․,,Գնացի մոտը, որ բերանս բացեմ խոսամ, ասեց՝կարճ կապեք, ես էլ ասի՝որ իմանամ շատ լակոնիկ կհասկանաք՝կասեմ․ու մոտից վիրավորված դուրս եկա,,։ 

Ցավոք, չհասցրեց ստանալ ԽՍՀՄ ավանդը, իր պատմելով՝նաեւ երկրաշարժի հետեվանքով իր քանդված շենքի/Բանյո փողոցի վրա եղած/փոխհատուցման գումարը։Չհասցրեց տեսնել ծաղկած յասամաններն՝իր տնակին հարակից, ինչպես նաեւ իր խնամած շներից մեկի 4 նորածին ձագուկներին,որոնց առայժմ խնամք են տանում հարակից բնակարանների ապրողներն ու բարի մարդիկ՝նրա շրջապատից։Ու կյանքից հեռացավ անաղմուկ, լավին հասնելու կարոտն ու Աստծո պատկերը սրտում։

Աստված լուսավորի հոգին բարի մարդու, որի կրած 31-ամյա տառապանքները միգուցե փոխհատուցվեն երկնային արքայությամբ։

....1971թ.մայիսի 20-ի ,,Կայծ,, թերթի ,,Հինգերորդ անգամ,, վերնագրով շախմատային նյութի մեջ հիշատակված է նաեւ Քնարիկ պապիկյանի անունը.,,Երեվանում տեղի ունեցավ հանրապետության քիմիական արդյունաբերության ձեռնարկությունների թիմային առաջնության մրցումներ, որոնց մասնակցում էին 8 ուժեղագույն թիմեր:Մրցումներն ավարտվեցին Կիրովականի քիմմանրաթելի գործարանի հավաքականի հաղթանակով, որը 5-րդ անգամ նվաճեց չեմպիոնի կոչումը:Կիրովականցիների թիմում հանդես եկան առաջին կարգայիններ Ժ.Հովսեփյանը,Ա.վարդանյանը, Թ.Բայադյանը, աղջիկներից՝Ք.Պապիկյանը:Նրանք վերջին օրը Երեւանի Ս.Կիրովի անվան գործարանի թիմին հաղթեցին 3:1 հաշվով,,:

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ,Վանաձոր, ազատ լրագրող, բլոգեր

Հ.Գ.՝8.07.2020թ.Պապիկյանը հուղարկավորվեց Վանաձորի ,,Երրորդ մաս,, կոչվող տարածքի գերեզմանատանը՝իր ծնողների եւ 24 տարեկան հասակում մահացած եղբոր կողքին:Աստված լուսավորի նրանց հոգիները:

Գրադարանային կյանքս սկսվել է Ձորագէսի գրադարանից

4 մարտի, 2020թիվ, հույժ պատմական օր․պաշտոնապես վերագրանցվեցի Լոռու մարզային գրադարանում՝որպես ընթերցող․սա՝իմ թվով 3-րդ  գրանցումն է՝ վերջին 40 տարում․նախորդը 1995թվին էր՝քառորդ դար առաջ, երբ գրադարանը անցնում էր 90-ականների մութուցրտով, եւ ջեռուցվում վառելափայտով/աշխատողներն ու ընթերցողները մեկ-մեկ էլ փայտ էին բերում հետները տանից՝այդ տարիներին/, բայց՝ընթերցասրահն ու բոլոր բաժիններն անխափան աշխատում էին/90-ականներին թերթերի բաժանորդագրությունն իր վրա էր վերցրել նաե Սորոսը, ինչպես նաեւ՝ տեղական իշխանությունները/։Ավելի վաղ՝1979թվին էի գրանցվել այս գրադարանում, ուսանող ժամանակ, երբ հաճախում էի 3-րդ հարկ՝օգտվելու մասնագիտական գրականությունից։Այժմ գրանցվեցի նաեւ գրադարանի ,,Ամերիկյան անկյունում,, որ ստեղծվել է ավելի քան 10 տարի առաջ։ 

Իսկ առաջին գրադարանը, որից օգտվել եմ դեռ մանուկ հասակից, եղել է իմ ծննդավայր Ձորագէսի գրադարանը, 1960-ականներին, որտեղ աշխատում էին ընկեր Արմիկն ու ընկեր Նազիկը։Ու անընդհատ գրքեր էի վերցնում։Մի օր էլ իմացա, որ տատիկս ինձնից ,,գաղտնի,, նեղացել է գրադարանավարուհիների վրա, թե ինչու են ինձ էդքան շատ գիրք տալիս, որ ,,աչք եմ քոռացնում,,։Ավելի ուշ,80-ականներին, երբ ուսանող էի, էլի գրքեր էի վերցնում Ձորագէսի գրադարանից․այն ժամանակ արդեն գրադարանավարը Ելենա Անդրեասյանն էր։

 Մի քանի ամիս աշխատել եմ Կիրովականի քիմմանրաթելերի գործարանի գրադարանում/այդ թվում՝քաղլուսկաբինետի/, իսկ 1994-98թվերին՝Կիրովականի մանկավարժական ինստիտուտի գրադարանում։

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Երկրաշարժից 31 տարի անց․դեկտեմբեր-հունվարյան օրագիր

Արթնանում ես ցրտաշունչ բնակարանում, բայց ուրախանում, երբ տեսնում ես, որ արեւի հարեհաս շողերն շտապել են ջերմացնել բնակարանը։Նախ՝միացնում ես լուսահոգի պապիդ սարքած էլեկտրական հզոր վառարանը/որ չես կարող մշտապես միացնել, որովհետեւ հոսանքը թանկ է/։Չգիտես, թե որ հոգսի մասին նախ մտածես՝գոյություն պահպանելու համար միջոցներ որոնելու, ջեռուցման,մատչելի գնով մթերք հայթայթելու, թե պարբերաբար ու օրավուր աճող վարձերի մասին։Հոսանքը՝թանկ, ջուրը՝,,չերեզչուր,, ու ,,խելքից դուրս,, թանկացած՝անջրաչափ բաժանորդների համար։, Իսկ ջրաչափ տեղադրելն էլ մեծ կառուցվածքային փոփոխություններ է պահանջում 30 տարի չվերանորոգված, 48 տարվա սանհանգույցում, որտեղ եթե որեւէ վթար տեղի ունենա, ապա չես էլ կարող ,,դուխով,, դիմել համատիություն, որովհետեւ այնտեղ էլ մի ահռելի ,,պարտք,, են ,,նկարել,,՝այսպես կոչված ,,սպասարկման վարձ,, կոչվող ,,կույր աղիք,, ծառայության համար, որի ,,տակից,, էլ չես կարող դուրս գալ, որովհետեւ նախորդ 2 երիցս նզովյալ իշխանությունների մանրումեծ ավազակապետերն ու ,,մաֆիոզոները,, դավադրաբար եկամտազրկել են քեզ ու ընտանիքիդ՝տարիներ շարունակ, ավելի քան 2տասնամյակ։Ու հիմա, երկրաշարժից 30 տարի անց, ,,հեղափոխություն,, կոչվածից էլ մեկուկես տարի անց՝մնացել ես ,,կոտրած տաշտակի,, կողքին՝ավելի վատ վիճակում, քան՝երկրաշարժից հետո։Եվ անգամ չես կարող բնակարանդ վաճառել ու արտագաղթել, որովհետեւ գնահատումն էլ մի առանձին ,,թիվ,, է։Հնարավոր է,ՀՀ քաղաքացիներից շատերն են այս կամ համանման վիճակում, ու դրա համար շարունակում ենք դիմել իշխանությանը․

-Վերադարձրեք ԽՍՀՄ ավանդները, իջեցրեք կենսաթոշակի տարիքի շեմը, որ 30 տարի կենցաղային պայաններում տառապած, քաղաքական կամ իրավական հալածանքների ենթարկված, այժմ արդեն ,,ավագ սերունդ,, կոչվող մարդիկ, որ ոչ թոշակառու են, ոչ աշխատող/տարբեր օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ պատճառներով/ գոնե դրանով ,,մի ցավի ոտք,, կոտրեն․․․․

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ